Zjadanie odchodów przez psy jest zachowaniem, dla nas obrzydliwym ale w psim świecie dość powszechnym. Badania pokazują, że co piąty opiekun psa przyłapał kiedyś swojego pupila na zjadaniu odchodów. Psy potrafią zjadać zarówno swoje kupy (mówimy wtedy o autokoprofagii) jak i odchody innych psów i zwierząt, w tym ludzi (allokoprofagia). Istnieje kilka grup możliwych przyczyn takiego zachowania.
Naturalne zachowanie psa
Dzicy kuzyni naszych domowych psów, wilki, załatwiają się zwykle z dala od swoich nor. Gdy już zdarzy im się załatwić blisko nory, zjadają odchody w celu uniknięcia zarażeniem pasożytami. W większości przypadków pasożyty znajdujące się w kale osiągają formę inwazyjną po upływie ponad dwóch dni. Jeśli więc wilk zje odchody odpowiednio szybko, szansa na zarażenie się pasożytami maleje. Przy okazji wilk sprząta okolice nory zabezpieczając w ten sposób resztę stada przed inwazją pasożytów. Badania pokazują, że nasze domowe psy również najchętniej zjadają dość świeże (dwudniowe lub młodsze) kupy. Możliwe więc, że podobnie jak w przypadku zjadania trawy, również zjadanie odchodów zostało odziedziczone przez psy po ich przodkach. Za wrodzonym charakterem koprofagii może też przemawiać fakt, że jest to zachowanie dość trudne do całkowitego wygaszenia.
Koprofagia jest też częstym i zupełnie normalnym zjawiskiem u suk karmiących. Małe szczeniaki są całkowicie zależne od swojej matki. To ona liżąc maluchy po brzuchu pobudza ich układ pokarmowy do pracy i stymuluje proces wydalania. Suka wylizując odchody szczeniąt utrzymuje je w czystości, sprząta otoczenie i eliminuje zapachy mogące zwabić inne drapieżniki. Jest to zachowanie instynktowne i zupełnie naturalne. Zwykle mija gdy szczeniaki przestają być karmione mlekiem matki i zaczynają jeść pokarm stały. Co ciekawe podobne zachowanie zaobserwowano również w przypadku dorosłych psów (samców) w stosunku do młodych szczeniąt.
Szczeniaki również potrafią zjadać odchody naśladując zachowanie swojej matki. Innym częstym powodem koprofagii u szczeniąt jest zwykła ciekawość lub chęć zabawy. Maluchy poznają otaczający je świat biorąc różne rzeczy do pyszczka. Na szczęście z wiekiem szczeniaki zwykle wyrastają z tego typu zachowań. Również dorosłe psy mogą interesować się odchodami innych psów podczas spacerów. Ich zapach przekazuje psu wiele ciekawych informacji na temat innych osobników. Dlatego obwąchiwanie odchodów przez psy należy uznać za zachowanie jak najbardziej naturalne.
Niewłaściwa dieta
Niektórzy naukowcy jako główną przyczynę koprofagii u psów wskazują niewłaściwą dietę. Psy mogą zjadać odchody chcąc uzupełnić brakujące składniki odżywcze. Koprofagii miałoby sprzyjać wysokie spożycie węglowodanów, niedobory witamin z grupy B, dieta o niskiej strawności czy dieta uboga w błonnik. Niestety w tej chwili badania nie potwierdziły jednoznacznie żadnej z tych hipotez.
Inna teoria mówi o tym, że psy są obecnie karmione dietą stosunkowo bogatą w białka i tłuszcze, z których nie wszystkie mogą być całkowicie strawione. Odchody mogą więc stać się interesującym źródłem pożywienia. Badania dowiodły też, że dziko żyjące psy w krajach rozwijających się uzupełniają swoją dietę o odchody ludzi. Głód, walka o pożywienie czy łapczywe pobieranie pokarmu mogą nasilać problem zjadania odchodów przez psy. Dlatego też ten problem może pojawiać się częściej u psów po przejściach.
Odchody mogą stanowić dla psów źródło enzymów trawiennych i bakterii, potrzebnych do prawidłowego trawienia. Warto pamiętać, że dieta psów zmieniała się na przestrzeni dziejów. Dzicy przodkowie naszych domowych psów odżywiali się głównie produktami pochodzenia zwierzęcego. Podczas tysięcy lat udomawiania, psy przystosowały się w pewnym stopniu do trawienia węglowodanów. Jednak obecnie dieta wielu psów opiera się w dużej mierze na węglowodanach oraz białkach i tłuszczach pochodzenia roślinnego. Naukowcy podejrzewają, że nie wszystkie psy przystosowały się do tak dużej zmiany w sposobie żywienia. Dlatego poszukują one enzymów trawiennych w odchodach swoich i innych zwierząt, szczególnie przeżuwaczy.
Choroby i pasożyty
Kolejną przyczyną zjadania przez psy odchodów mogą być różnego rodzaju choroby przewodu pokarmowego, które ograniczają prawidłowe trawienie i wchłanianie substancji odżywczych. Wymienia się tu między innymi zespół krótkiego jelita, zewnątrzwydzielniczą niewydolność trzustki, zapalenie żołądka czy choroby wątroby. Pasożyty wewnętrzne również mogą wpływać na zaburzenie procesu trawienia i wchłaniania przez co zwiększają problem koprofagii u psa.
Zjadanie odchodów może pojawić się również u psów zażywających antybiotyki. Trzeba pamiętać, że antybiotyki oprócz bakterii chorobotwórczych zabijają też pożyteczne bakterie, które pomagają naszym psom w procesie trawienia. Odchody zawierają sporo tych pożytecznych bakterii. Dlatego psy po antybiotykoterapii mogą częściej uzupełniać ich braki zjadając kupy. Jeżeli wasz pies zażywa antybiotyki, pamiętajcie by chronić jego mikroflorę jelitową podając mu odpowiednie probiotyki.
Problemy behawioralne
Stres, nuda, brak zainteresowania ze strony opiekuna czy niewystarczająca ilość bodźców mogą sprzyjać pojawieniu się koprofagii u psa. Zaobserwowano również związek pomiędzy zjadaniem przez psy odchodów, a ich warunkami bytowymi. Okazuje się, że koprofagia występuje częściej u psów trzymanych w izolacji w zbyt małej przestrzeni, niż w przypadku psów, które mają zapewnione dobre warunki życia.
W przypadku szczeniąt bardzo ważna jest prawidłowa nauka czystości. Nie wolno karać malucha za pomyłki, ani wsadzić jego pyszczka w odchody. Dla bardziej wrażliwych szczeniaków nawet surowe spojrzenie czy pogrożenie palcem jest już bardzo stresujące. Szczeniak nie skojarzy takiej kary z załatwianiem się w domu. Może jednak skojarzyć ją z obecnością odchodów. Co więc trzeba zrobić, by uniknąć kary? Najlepiej pozbyć się „dowodów zbrodni”. Niektóre szczeniaki wybiorą załatwianie się w miejscach trudno dostępnych, pod łóżkiem, za szafą itp. Inne rozwiązują problem po prostu zjadając swoje odchody. Nie ma kupy, nie będzie kary. Niestety tego typu nawyki zostają z psem na długo i ciężko jest ich później oduczyć. Dlatego prawidłowa nauka czystości, bez kar i stresu jest tak ważna.
Mamy też inną grupę szczeniaków, które poprzez zjadanie odchodów szukają uwagi ze strony opiekuna. Zaobserwowały one, że gdy tylko zaczynają interesować się odchodami, ludzie od razu odrywają się od swoich zajęć i przekierowują całą uwagę na nie. Aby uniknąć tego typu problemów, nie możemy reagować nadmiernym poruszeniem, gdy szczeniak z ciekawości obwąchuje swoją kupę. Najlepiej też możliwie szybko ją sprzątnąć, nie robiąc z tej czynności wielkiego wydarzenia.
Jak oduczyć psa zjadania odchodów?
Koprofagia, choć bywa u psów zachowaniem naturalnym, może być szkodliwa. Szczególnie niebezpieczne dla psa jest zjadanie odchodów innych psów i zwierząt. Ich kał może zawierać chorobotwórcze bakterie, wirusy, grzyby czy jaja pasożytów. Trzeba też pamiętać o chorobach przenoszonych przez psy na ludzi. Zjadanie przez psa odchodów może więc być szkodliwe nie tylko dla niego, ale też dla nas.
Aby skutecznie walczyć z koprofagią naszego psa, musimy najpierw poznać jej przyczyny. Zupełnie inne postępowanie sprawdzi się w przypadku niewłaściwej diety, choroby czy problemów behawioralnych. Pierwszym krokiem powinno być udanie się do lekarza weterynarii i dokładne przebadanie psa. Jeżeli psiak ma problemy z trawieniem to pozbycie się choroby czy pasożytów powinno zniwelować problem zjadania odchodów. Drugim specjalistą, do którego warto się udać jest psi dietetyk. Urozmaicona, pełnowartościowa dieta wzbogacona o odpowiednie suplementy i probiotyki pomoże w walce z koprofagią. Dopiero po wykluczeniu problemów zdrowotnych i ustaleniu odpowiedniej diety, warto udać się z psem do behawiorysty. Przeprowadzi on wywiad i opracuje indywidualną terapię dopasowaną do danego psa. Do czasu rozwiązania problemu należy uniemożliwić psu zjadanie odchodów na przykład poprzez kaganiec z podwójnym dnem. W tym artykule piszę więcej o tym jak przyzwyczaić psa do noszenia kagańca.
Pamiętam czas, gdy mój Wektor praktycznie na każdym spacerze „polował” na kupy. Zmiana diety z suchej karmy na BARF oraz wzbogacenie posiłków o żwacze i probiotyki na szczęście rozwiązało u nas ten problem. Jestem bardzo ciekawa czy waszym psom również zdarza się zjeść odchody? W jaki sposób radzicie sobie z tym problemem?
Źródła
1. Beynen, Anton. (2020). Beynen AC, 2020. Diet and canine coprophagy.
2. Hart, B., Hart, L.A., Thigpen, A.P., Tran, A., & Bain, M. (2018). The paradox of canine conspecific coprophagy. Veterinary Medicine and Science, 4, 106 – 114.
3. Landsberg,G.; Hunthausen,W. & Ackerman, L. (1997). Handbook of behaviour problems of the dog and cat. Butterworth-Heineman. Oxford.
4. Lindsay SR (2001) Excessive Behavior. In: Lindsay SR, editor. Handbook of Applied Dog Behavior and Training, Volume 2: Etiology and Assessment of Behavior Problems. Iowa State University Press. pp. 280–285.
Mam 9-mięsięcznego szczeniaka z rasy psów myśliwskich. Sunia na spacerach nie jest zainteresowana odchodami zwierząt w ogóle, ogranicza się to do sporadycznego wąchania odchodów, a i tym jest mało zainteresowana. Nigdy też nie zjadała swoich odchodów. Natomiast w domu mamy też kota i dosłownie czasami wyczekuje, aż on się załatwi i zjada jego kupy jeśli odpowiednio wcześniej nie zareaguje lub szybko nie zostanie sprzątnięte. Tak jest od samego początku kiedy przyjechała do domu. Jak sobie z tym poradzić? Dodam, że nie specjalnie mam gdzie indziej umieścić kuwetę, a nie zawsze jestem w pobliżu żeby zareagować. Pozdrawiam
Najprostszym rozwiązaniem jest ustawienie kuwety w miejscu niedostępnym dla psa.
witajcie. Mam 5 miesięczna suczke, nie miala jeszcze cieczki jeżeli to by miało jakies znaczenie. Dzisiaj na dworze zjadla swoje odchody. Wydaje mi sie ze z jej dieta jest wszystko okej, je same dobre karmy itp. Powoedzcie co zrobić w takiej sytuacji?
Obserwuj czy takie zachowanie się powtórzy.
Bardzo dziękuję za materiał. Jeden z moich psów, schroniskowy, dorosły, ma czasem „wpadki” w domu, w nocy. Czasem, dość rzadko, sprząta po sobie, jak to Pani ładnie nazwała. Pomijając przyczyny takiego zachowania, chciałam zapytać o żwacze. Poradzono mi, aby w takich sytuacjach je podawać. Niestety nie wszystkie żwacze są przez moje psy przyswajane. Chętnie jedzą np. przełyki, zaś po żołądkach zawsze wymiotują. Mam dwa pytania: czy to podawanie żwaczy ma w ogóle sens w przypadku epizodycznego zjadania własnych odchodów w domu? I czy jeśli podawać żwacze, to które? Bo żołądki działają jak krople żołądkowe 🙂
Żwacze to są krowie żołądki. Chyba mylisz trochę żwacze z gryzakami? Podawanie żwaczy wołowych pomaga w przypadku niektórych psów pozbyć się problemu koprofagii. Żwacze zawierają bowiem bakterie wspomagające trawienie u psów. Jeśli więc przyczyną problemu są problemy z trawieniem, to podawanie żwaczy może pomóc. Można też podawać bakterie w postaci proszku czy tabletek (nie śmierdzą tak jak żwacze wołowe). Jednak jeśli przyczyną zjadania kup przez psa jest coś innego, to podawanie żwaczy nie rozwiąże problemu.
Moja mała wciąż poluje na kupy. 5-cio miesięczna labradorka. Wcina te małe zajęcze bobki, ale i kupy kota i końskie. Nie przeszkadza jej nawet, że kupy są stare. Może to jeszcze szczenięce wybryki. 🙂
Wspaniały artykuł. Ciekawe spostrzeżenia.
I jak przestała jeść? Mam ten sam problem.
Moja czteroletnia suczka nie zjada odchodów , ale uwielbia się w nich wytarzać , zwłaszcza w ludzkich .
Jest psem długowłosym(Terier Tybetański )
i po takiej akcji doprowadzenie jej do porządku trwa kilka godzin .
Doprowadza mnie to do rozpaczy .
Nie karała jej za to , bo nie udało mi się złapać jej na gorącym uczynku .
Na spacerach biega bez smyczy , bo ma nadmiar energii i spacer na uwięzi nie jest dla niej przyjemny , ani nie zaspokaja jej potrzeby ruchu .
Żywiona jest puszkami bez węglowodanów i surowym mięsem .
Co robić , jak ją tego oduczyć ?
Praca nad przywołaniem i spacery na długiej lince mogą ci pomóc na początek.
Super, że powstał na ten temat też materiał wideo 😀 dzięki!
Bardzo przydatny artykuł, jakiś czas temu nawet przeglądałam w wyszukiwarce czy pisała coś Pani na ten temat. Mam pięciomiesięcznego goldena, odkąd pojawił się w domu występuje problem zjadania odchodów. Jego matka zjadała odchody szczeniaków, więc myślałam, że dlatego Gufi robi tak samo. Czytałam w internecie dużo na ten temat i pytałam weterynarza. Powiedział, że to jeszcze szczeniak i żeby obserwować, kiedy się to zachowanie pojawia i czy zmniejsza się częstotliwość. Zachowanie pojawia się najczęściej w domu, czasem na podwórku. Na spacerze nigdy nie jest zainteresowany swoimi odchodami i innych psów,ale jak znajdzie coś w lesie( ludzkie lub dzikich zwierząt?) to rzuca się jak szalony. Okazjonlnie zdarzy mu się jeszcze, zrobić kupę w domu i wtedy ją zjada(najczęściej nie całą). Nigdy nie karaliśmy, go za załatwianie się w domu, zawsze po prostu sprzątaliśmy. Ma dużo ruchu, codzienne długie spacery, zabawa szarpakiem, maty węchowe, smakule, kong. Ćwiczymy podstawowe komendy, samokontrole i samoregulacje i zostaje sam bez problemu w domu, więc oprócz „szczeniakowych” szaleństw nie mamy problemów behawioralnych. Podaje żwacze, zbilansowaną karmę suchą, warzywa i owoce oraz ser biały lub jogurt z preparatem coprovet. Bardzo byłabym wdzięczna za rade. Czy już udać się na badania? Jakie badania wykonać? Dodam też, że jest ogromnym łakomczuchem. Zje wszystko co znajdzie na drodze. Dajemy mu też trochę więcej karmy ze względu na dużą aktywność, przy czym obserwujemy wagę.
Jaką karmę mu podajesz?
Wiejską Zagrodę dla szczeniąt
Może groszek, groszek łuskany, suszone płatki ziemniaków, nasiona lnu, białko ziemniaczane, pulpa buraczana, suszone jabłka, włókno roślinne nie służą twojemu psu. Warto spróbować diety BARF i zobaczyć co się stanie 😉
Bardzo dziękuję za zainteresowanie i odpowiedź 🙂
A jeśli moja 11-miesięczna suczka nie je kup psich, nigdy nawet nie spróbowała (przynajmniej na moich oczach:D) ale interesują ją sarnie bobki albo końskie? Zauważyłam, że sprawia jej to radość, że się denerwuje i biegnę za nią…
Może chodzić o bakterie zawarte w odchodach zwierząt roślinożernych.
Moj , teraz 3 letni jamnik polowal na odchody kotow. Robił to spacerujac po zamknietym ogrodzie . Raz zatruł sie tak bardzo , ze była potrzebna interwencja weterynarza i tygodniowe leczenie wieloma lekami: antybiotykami i lekami przeciwpasozytniczymi. Pomogło. Przez dłuższy czas mógł wychodzić do ogrodu tylko pod kontrolą opiekuna. Równocześnie duzo wcześniej zaczęłam mu podawać tabletki przeciw koprofagii zalecone przez weta. Podawałam je w sumie przez ok 1,5 roku . Teraz nie zauważyłąm żeby problem się powtórzył, ale trzeba uważać i odpowiednio wcześniej zareagować. Odrobaczywiam psa regularnie co 2-3 miesiace i je karmę suchą plus gotowany indyk z marchwią, podaję też witaminy zalecone przez weterynarza.
Mogę wiedzieć jakie tabletki zalecił weterynarz?
Polecam podawanie psu banany.