Prawidłowa waga psa jest niezwykle ważna, jeśli chcemy, żeby nasz psiak zachował zdrowie, dobrą kondycję i samopoczucie przez wiele lat. Zarówno niedożywienie, jak i otyłość nie są dla psów korzystne. Zbyt mała ilość składników odżywczych może doprowadzić do anemii, obniżonej odporności, pogorszenia się stanu sierści i skóry psa, zaburzenia zdolności rozrodczych, zaburzenia rozwoju kości i stawów i wielu innych problemów zdrowotnych. Głodny pies może być też nadmiernie rozdrażniony, reaktywny, a jego funkcje poznawcze będą mocno ograniczone. Z kolei zbyt duża ilość pokarmu może doprowadzić do otyłości, cukrzycy, chorób serca, problemów ze stawami czy trudności z oddychaniem. Otyły pies dużo szybciej się męczy, potrzebuje więcej snu i nie jest tak zainteresowany współpracą z człowiekiem, jak pies o prawidłowej masie ciała.
Aby utrzymać prawidłową masę ciała psa, zasada jest bardzo prosta. Ilość energii spożywanej przez psa musi być taka sama jak ilość energii zużywanej przez psi organizm. Jeżeli chcemy psa odchudzić, to powinniśmy zwiększyć jego zużycie energii np. przez dodatkowe spacery i zmniejszyć ilość zjadanych kalorii. Z kolei, jeśli nasz psiak jest za chudy, to musimy zmniejszyć jego zużycie energii i podawać mu bardziej kaloryczne posiłki.
Od czego zależy zapotrzebowanie kaloryczne psa?
Zapotrzebowanie psa na energię zależy nie tylko od jego aktywności. W grę wchodzi tu dużo więcej czynników takich jak rasa, waga, płeć czy metabolizm psa. Na ogół psy ras dużych i olbrzymich będą potrzebowały stosunkowo mniej energii, niż psy ras miniaturowych, których metabolizm jest dużo szybszy. Nie bez znaczenia jest też grubość sierści, pogoda i to czy pies jest trzymany w domu, czy na zewnątrz. Psy o grubej sierści, która dobrze izoluje od zimna, będą potrzebowały stosunkowo mniej energii, niż psy krótkowłose. Ten sam pies może potrzebować więcej kalorii zimą niż latem. Ponieważ w zależności od temperatur panujących na zewnątrz jego zapotrzebowanie na energię będzie się zmieniać. Na zapotrzebowanie kaloryczne psa duży wpływ ma też jego wiek, stan zdrowia oraz to czy pies jest wykastrowany. Szczeniaki będą potrzebowały stosunkowo większej dawki pożywienia niż psi seniorzy. A psy wykastrowane mają mniejsze zapotrzebowanie na energię niż psy niewykastrowane.
Jak widać, każdy pies jest inny i każdy będzie miał inne zapotrzebowanie na kalorie. Jest jednak kilka sposobów na to, by obliczyć przybliżone zapotrzebowanie kaloryczne psa. Jeżeli karmicie swojego psa naturalnym jedzeniem, to najprostszym sposobem na określenie tego, ile jedzenia powinien dostawać, jest obliczenie jaki procent jego masy ciała powinna stanowić dzienna dawka pokarmowa. Jak to zrobić pisałam szczegółowo we wpisie o tym, jak skomponować dietę BARF dla psa. Natomiast w przypadku podawania psu karm komercyjnych, lepiej skorzystać z poniższych wzorów.
Jak wyliczyć zapotrzebowanie kaloryczne psa?
1. Obliczamy RER czyli spoczynkowe zapotrzebowanie psa na energię
Aby obliczyć orientacyjne zapotrzebowanie kaloryczne naszego psiaka, musimy wyliczyć dla niego RER czyli spoczynkowe zapotrzebowanie na energię (resting energy requirement). Robimy to korzystając z następującego wzoru:
RER = 70 × masa ciała (kg) 0,75
czyli dla psa o masie 40 kg
RER = 70 × 40 (kg)0,75 = 1113 kcal/dobę
Tyle energii potrzebuje nasz psiak pozostając w stanie spoczynku w ciągu całej doby. Jednak mało który pies pozostaje przez cały dzień w spoczynku. Dlatego warto uwzględnić też pozostałe czynniki, o których wspominałam wcześniej, wpływające na zapotrzebowanie kaloryczne psa.
2. Obliczamy DER czyli dzienne zapotrzebowanie psa na energię
Obliczamy więc ilość energii potrzebną do pokrycia dodatkowych wydatków energetycznych psa, czyli DER (daily energy requirement) – dzienne zapotrzebowanie psa na energię korzystając ze wzoru:
DER = RER × k
Gdzie k jest współczynnikiem uwzględniającym aktywność psa, jego wiek czy stan zdrowia. Poniżej przykładowe wartości współczynnika k dla różnych psów.
Psy dorosłe:
niekastrowane k = 1,8
kastrowane k = 1,6
mało aktywne, z nadwagą k = 1,4
leczenie otyłości k = 1,0
w okresie rekonwalescencji k = 1,2 – 1,4
Psy pracujące lub trenujące:
lekko k = 2,0
średnio k = 3
ciężko k = 4 – 8
Ciąża:
Pierwsze dwa trymestry k = 1,8
Ostatni trymestr k = 3
Laktacja:
1 szczenię k = 3
2 szczenięta k = 3,5
3 – 4 szczenięta k = 4
5 -6 szczeniąt k = 5
7 – 8 szczeniąt k = 5,5
9 szczeniąt k => 6
Szczeniaki:
Od 4 – 5 miesiąca życia k = 3
Od 8 – 12 miesiąca życia k = 2,5
Czyli dla moich psów, które są dorosłe, niekastrowane i ważą po 40 kg każdy dzienne zapotrzebowanie na energię wyniesie:
DER = 1113 × 1,8 = 2003 kcal/dobę
Ile karmy powinien dostawać pies?
Gdy znamy już dzienne zapotrzebowanie naszego psa na energię, możemy obliczyć, ile karmy powinniśmy mu podawać. Nieco inaczej będą wyglądały obliczenia w przypadku, gdy podajemy naszemu psu karmy komercyjne, a inaczej, gdy żywimy go BARFem lub gotujemy mu naturalne posiłki.
Dla psów karmionych karmą komercyjną
Jeżeli podajemy psu suchą lub mokrą karmę komercyjną wystarczy zajrzeć na opakowanie i sprawdzić jej kaloryczność. Jeśli producent twierdzi, że 1kg jego karmy dostarcza psu 3900 kcal, a my wyliczyliśmy, że naszemu psu wystarczy 2003 kcal/dobę to łatwo wyliczyć, że powinniśmy podawać mu około pół kilo karmy dziennie.
Jeśli
1 kg karmy = 3900 kcal
x = 2003 kcal
to x = 2003 / 3900 = 0,5 kg
Oczywiście w podanym przykładzie pół kilo to porcja na cały dzień. Jeśli wiec karmimy psa dwa razy dziennie, dzielimy ją sobie na dwa posiłki.
Należy też wziąć pod uwagę smakołyki, gryzaki i wszystkie inne przekąski, które pies dostaje w ciągu dnia. Jeżeli będziemy podawać psu wyliczoną wcześniej ilość jedzenia, ale oprócz tego będziemy mu dawać wysokokaloryczne gryzaki lub masę smakołyków podczas treningów, to psiak zacznie nam tyć.
Dla psów karmionych BARFem lub gotowanym, naturalnym jedzeniem
Jak już wspominałam w przypadku psów karmionych BARFem istnieje prostszy sposób na określenie ilości jedzenia dla naszego psa. Jeśli jednak chcemy obliczyć to na podstawie dziennego zapotrzebowania psa na energię, musimy skorzystać z tabel kaloryczności poszczególnych składników odżywczych, które podajemy psu.
Przykładowo, jeśli nasz psiak dostaje do miski 0,5 kg wołowiny, ćwiartkę kurczaka o masie 350 g i 200 g żołądków indyczych to sprawdzamy sobie kaloryczność poszczególnych składników:
100 g wołowiny zawiera około 250 kcal
100 g ćwiartki z kurczaka to około 169 kcal
100 g żołądków z indyka to około 111 kcal
Przeliczając na masę poszczególnych składników podanych psu otrzymujemy:
Wołowina 500 × 250 / 100 = 1250 kcal
Ćwiartki z kurczaka 350 × 169 / 100 = 591 kcal
Żołądki z indyka 200 × 111 / 100 = 222 kcal
Łącznie wychodzi 1250 + 591 + 222 = 2063 kcal
Czyli o 60 kcal więcej niż dzienne zapotrzebowanie mojego psa na energię. Jest to więc informacja, że tego dnia nie powinien dostawać dodatkowych przekąsek. Oczywiście przygotowując psu naturalne, surowe lub gotowane jedzenie nie musimy codziennie wyliczać każdej kalorii. Jednego dnia psiak może otrzymać trochę więcej jedzenia, drugiego dnia trochę mniej. Ważne żeby bilans kaloryczny zgadzał się nam w dłuższym okresie. Inaczej możemy nieświadomie przekarmiać psa lub podawać mu za mało kalorii w posiłkach.
W przypadku diety, którą przygotowujemy samodzielnie, nie wystarczy wyliczyć dziennego zapotrzebowania psa na energię. Komponując posiłki naszego psa powinniśmy też zwrócić uwagę na to, czy nasz psiak otrzymuje odpowiednią ilość białka, tłuszczu oraz mikro i makroelementów. Wszystko to można dość łatwo policzyć, ale to temat na osobny artykuł. Jeżeli karmimy psa gotowymi karmami pełnoporcjowymi, to producent powinien zadbać o to, by zawierały wszystkie niezbędne psu składniki pokarmowe w odpowiednich ilościach i proporcjach.
Jak już wspominałam na początku, każdy pies jest inny i będzie miał inne zapotrzebowanie na energię. Nawet w przypadku tego samego psa to zapotrzebowanie zmienia się wraz z wiekiem, pogodą czy stanem zdrowia psa. Dużo zależy też od metabolizmu psa. Moje psiaki są tej samej rasy, płci, oba są niekastrowane, są w podobnym wieku, mają podobną ilość ruchu… a jednak zapotrzebowanie na energię u Hakera jest trochę mniejsze, niż u Wektora. Gdy podaję im tę samą ilość kalorii, Haker zaczyna powoli tyć, a Wektor traci na wadze. Musiałam więc zmodyfikować ilość podawanych moim psom kalorii. Haker dostaje nieco mniej, a Wektor nieco więcej niż wyliczone tu wartości.
Nic więc nie zastąpi obserwacji naszych psiaków. Nie można sztywno trzymać się wyliczonych kalorii, czy dawek jedzenia podanych przez producenta na opakowaniu karmy. Należy traktować je tylko orientacyjnie i bacznie przyglądać się swojemu psu.
Matematyczka ze mnie żadna. Jak podnieść dana wartość do potęgi 0,75?
Google! mi się tam udało 😀
Wpisałam „4 do 0,75”, gdzie 4 to waga mojego maluszka 🙂
wystarczy odpalić excel lub kalkulator:)
w Excelu wpisujesz znaczek ^ – on oznacza „do potęgi.
Ja uwielbiam matmę, ale bez przesady! Czy nie wystarczy zwyczajnie psa obserwować, czy nie grubnie, czy jest zadowolony i skłonny do zabawy i spontanicznego ruchu? i czy brzucho ma nie szersze niż klatę i nie widać mu żeber? Na szczęście mój tak ma, że zje ino tyle, ile potrzebuje, i jak dostanie za dużo „resztek”, to karmę zostawi…
Świetny artykuł, nie wiedziałam, że są takie wzory 🙂
Mój 2 letni labrador ma wilczy apetyt. Dostaje suchą karmę 2-razy dziennie. Niestety na BARF nie mamy warunków, na gotowanie obecnie tez nie. Widze ze jest jeszcze głodna i rozdrażniona. Jak mogę lepiej zaspokoić jej apetyt? Dodam ze ma lekką nadwagę wiec nie może dostawać większych porcji.
Może mokra karma lepiej się u was sprawdzi?
x ^ 0,75 = x ^ (3/4) = pierwiastek-4-stopnia (x ^ 3), gdzie ^ – do potęgi
Słownie: podnieść liczbę do potęgi 0,75 (tj. 3/4) oznacza podnieść tę liczbę do sześcianu (tj. trzeciej potęgi), a następnie wyciągnąć z tego pierwiastek 4-go stopnia.
W arkuszu kalkulacyjnym można to zrobić formułą:
=POTĘGA(x; 0,75)
lub w wersji anglosaskiej
=POWER(x, 0.75)
Jakaś bibliografia? Źródła, z których wynika wartość współczynnika?
„Podstawy żywienia psów i kotów” M. Ceregrzyn, R. Lechowski, B. Barszczewska.
Bardzo dziękuję za Pani blog 😀 za kilka dni odbieramy pieska ze schroniska i ten blog dał mi bardzo wiele cennych informacji 😀
Bardzo się cieszę 😀
A współczynnik dla psiaka kastrowanego (1,6) dotyczy średniej aktywności? Czyli piesek kastrowany, ze średnią aktywnością. Jeśli tak to dla mojego pieska dałbym współczynnik 1,5 (pomiędzy 1,4 a 1,6). Czy współczynnik 1,4 dotyczy zarówno psów kastrowanych oraz niekastrowanych?
Jeżeli pies ma nadwagę, lepiej przyjąć współczynnik 1,4
A jeżeli nie ma nadwagi, tylko po prostu wykastrowany, dodatkowo zazwyczaj mało aktywny?… ze sporadycznymi wypadami do lasu, na pola.. To również 1,4?
Tak przy okazji.. Co oznacza dla Pani 'mało aktywny’ pies? Jak rozróżnić psa średnio aktywnego a wysoce aktywnego(nie pracującego)?
W takim wypadku przyjęłabym współczynnik 1,5 i obserwowała psa. Jeśli zacznie tracić na wadze, można trochę zwiększyć ilość podawanych kalorii. Jeśli będzie przybierał na wadze, to zmniejszamy ilość podawanych kalorii. W moim rozumieniu pies aktywny to pies pracujący (polujący, zaganiający owce, uprawiający psie sporty itp.). Pies średnio aktywny to taki, który ma zapewnione codziennie przynajmniej 2-3h spacery. Pies mało aktywny to taki, który głównie chodzi na tzw. siku dookoła domu, czasem zostanie zabrany na dłuższy spacer.
Moim zdaniem, ten sposób obliczeń nie jest zbyt skuteczny. Otóż w moim przypadku karmię psa sucha karma, z bardzo wysokiej półki. Szczenię ma 4 miesiące i z tych obliczeń wynika że powinien dostać 417 kcal, czyli ponad 100 g suchej karmy dziennie. Otóż zalecenia producenta są w przedziale 40-80 g na dobę dla psów w wieku dorosłym od 1-5 kg. Ja przyjąłem początkowo dawkę 65 g, po czym pies po tyg dostał mocniejszych zacieków, łupież oraz lecący włos. Moim zdaniem przebialkowanie, potrzeba zmniejszenia ilości dawki. Według innych danych mój pies powinien otrzymać ok 48 g suchej karmy dziennie. Zszedłem z karmą do 48-55 g na dzień i efekty widać.
Ile białka zawiera ta karma? i jakiego pochodzenia jest to białko?