jak skomponować dietę BARF

Pisałam już wcześniej o tym co to jest BARF. Przyszła kolej na ustalenie ile jakich produktów powinien dostawać nasz pies, by był szczęśliwy i zdrowy.

Ile jedzenia powinien dostawać pies?

Każdy pies jest inny i będzie potrzebował innej ilości pokarmu. Dzienna dawka pokarmowa uzależniona jest od wieku psa, jego wielkości, rasy, aktywności, stanu zdrowia ale też od pogody. Generalnie psy dużych ras, mało aktywne, kastrowane, trzymane w domu, o grubej sierści oraz otyłe będą potrzebowały stosunkowo mniej jedzenia niż psy ras małych, aktywne, żyjące na zewnątrz, chude, o cienkiej sierści. Również suki w ciąży i okresie laktacji czy szczeniaki będą potrzebowały stosunkowo większej dawki pożywienia niż psi seniorzy. Poniżej zamieszczam orientacyjną tabelkę, która pokazuje jaki procent masy ciała psa powinna stanowić jego dzienna dawka pokarmowa.

Tabela dziennej dawki pokarmowej BARF

W przypadku moich niekastrowanych, umiarkowanie aktywnych, dorosłych psów jest to 2%. Wiedząc, że każdy z moich psów waży około 40 kg łatwo obliczyć ich dzienną dawkę pokarmową.

40 × 0,02 = 0,8kg czyli 800g

Podane w tabeli wartości należy traktować orientacyjnie. Trudno jest dokładnie sprecyzować co to znaczy, że pies jest „umiarkowanie aktywny” lub „bardzo aktywny”… A co jeśli jednego dnia jest „bardzo aktywny”, a innego „umiarkowanie aktywny”? Każdy pies ma też inny metabolizm i inaczej będzie przyswajał podawany pokarm. Dlatego wyliczenia z tabelki traktujcie jedynie orientacyjnie. Od czegoś przecież trzeba zacząć. Następnie obserwujcie swoje psiaki i w zależności od ich wyglądu i kondycji modyfikujcie ilość podawanego jedzenia. Jeśli pies zaczyna tyć, to dzienną dawkę trzeba trochę zmniejszyć. Jeśli zaś nadmiernie traci na wadze, trzeba podawać mu trochę więcej jedzenia.

Przykład moich psów pokazuje, że nie da się ich karmić „pod tabelkę”. Wyliczona dzienna dawka 0,8kg to dla nich zdecydowanie za mało. Z czasem musiałam ją zwiększyć do około 1kg. O ile Haker przy tej ilości pokarmu wygląda dobrze, to Wektor mógłby trochę przytyć. Dlatego dostaje 1,1 – 1,2kg jedzenia na dobę. Dzienna dawka pokarmowa moich psów zmienia się też wraz z porami roku i ich aktywnością. Latem dostają zwykle trochę mniejsze porcje. W upalne dni Wektor czasem odmawia jedzenia i potrafi jeść co dwa dni. Natomiast zimą posiłki są większe i bardziej tłuste.

Ile posiłków powinien dostawać pies?

Dzienna dawka pokarmowa mówi nam o tym ile jedzenia powinien dostawać pies w ciągu całego dnia. Wliczamy w to posiłki, gryzaki i smaczki podawane psu np. podczas treningów. Pojawia się pytanie ile tych posiłków powinno być? W przypadku szczeniaków do 3 msc życia zaleca się 5-6 posiłków dziennie. Od 3 miesiąca życia szczeniaka możemy zmniejszyć ilość posiłków do 4. W 5 miesiącu życia podajemy 3 posiłki, a od 7 miesiąca podajemy 1-2 posiłki dziennie, w zależności od potrzeb psa.

W przypadku psów o głębokiej klatce piersiowej, predysponowanych do skrętu żołądka (jak np. wyżły) zaleca się podawanie dwóch mniejszych posiłków w ciągu dnia, a nie jednego dużego. Ważne też, by jedzenie podawane było z ziemi, a nie z podwyższenia oraz, by nie podawać psu posiłku bezpośrednio przed lub po wysiłku fizycznym. Dlatego najbezpieczniej odczekać godzinę przed lub po spacerze i dopiero potem nakarmić psa. Dzięki temu zmniejszamy ryzyko wystąpienia groźnego dla życia psa skrętu żołądka.

Co powinno znaleźć się w diecie BARF?

Dieta BARF opiera się na surowym mięsie, podrobach, kościach, warzywach i owocach. Do tego podajemy jajka oraz suplementy, które uzupełniają niedobory w diecie. Więcej o suplementach w diecie BARF napisze niedługo w osobnym artykule, gdyż jest to temat dość rozległy. Teraz omówimy sobie krótko podstawowe składniki diety BARF.

Mięso

Mięso powinno stanowić od 50% do nawet 80% diety psa. Jest to główne źródło białka w psiej diecie. Białko służy między innymi do budowy wszystkich komórek, tkanek i narządów oraz syntezy hormonów czy enzymów. Pełni też funkcje transportowe, magazynujące oraz reguluje przebieg wielu procesów biologicznych. Mięso dostarcza psu również tłuszcz, czyli główne źródło energii. Tłuszcz buduje też błony komórkowe i stanowi substrat dla hormonów sterydowych.

Mięso dieta BARF - jak skomponować dietę BARF

W diecie naszego psa powinno się znaleźć przynajmniej 4-5 różnych rodzajów mięs. Dzięki temu posiłki będą nie tylko smaczne, ale też zdrowe. Podawanie różnych rodzajów mięs z różnych zwierząt, minimalizuje nam ryzyko powstania niedoborów. Każdy rodzaj mięsa ma nieco inny skład. Dlatego w diecie psa powinny się znaleźć zarówno mięsa chude jak i te przerośnięte tłuszczem, z żyłkami i chrząstkami. Psu można podawać wszystkie rodzaje mięs, również ryby. Kontrowersyjna jest jedynie wieprzowina czy mięso z dzika przez chorobę Aujeszkiego czyli tzw. wściekliznę rzekomą. Jest to choroba groźna dla świń, psów i innych zwierząt, ale nie dla człowieka. Obecnie na terenie Polski prowadzi się program zwalczania choroby Aujeszkiego. Jego celem jest uznanie naszego kraju przez Komisję Europejską za teren oficjalnie wolny od tej choroby u świń.

Podroby

Podroby są bogatym źródłem witamin, mikroelementów oraz antyoksydantów. Powinny stanowić od 10% do 20% diety psa. Gdy podrobów jest w diecie zbyt dużo, może pojawić się biegunka. Wybierając rodzaj oraz ilość poszczególnych podrobów dla psa powinniśmy kierować się zasadą naśladowania naturalnego sposobu odżywiania psowatych. Każde zwierze ma jedno serce, żołądek, wątrobę czy mózg. Powinniśmy zachować te proporcje w misce naszego psa. Wątroba jest prawdziwą bombą witamin i mikroelementów, ale nie można jej podawać zbyt dużo. Zarówno niedobór jak i nadmiar witamin czy mikroelementów może być dla psa szkodliwy. Dlatego wątroba nie powinna stanowić więcej niż 5% masy posiłku.

Podroby dieta BARF - - jak skomponować dietę BARF

Kości

Bardzo ważnym elementem diety psa są kości. Stanowią bogate źródło wapnia, fosforu oraz magnezu. Same kości powinny stanowić w psiej diecie od 10% do 15% dziennej dawki pokarmowej. Jednak nigdy nie podajemy psu gołych kości, tylko tzw. mięsne kości, czyli kości obleczone mięsem, tłuszczem i skórą. Podawanie gołych kości może prowadzić do perforacji przewodu pokarmowego psa. Kości podawane psu powinny być zawsze surowe. Po obróbce termicznej czyli gotowaniu, pieczeniu, smażeniu itd. kości mogą rozpadać się na ostre drzazgi, które stanowią zagrożenie dla psiego zdrowia i życia. Nie podajemy też psu kości długich dużych zwierząt, gdyż mogą powodować zaparcia, a w skrajnych przypadkach nawet zaczopowanie jelita psa.

Kości dieta BARF - jak skomponować dietę BARF

Bardzo ważne jest też dobranie wielkości i twardości kości do rozmiarów i możliwości psa. Podanie zbyt małej kości grozi tym, że pies połknie ją w całości bez pogryzienia. Natomiast zaserwowanie psu zbyt dużej kości może doprowadzić do zaparć lub zaczopowania jelita. W przypadku psich seniorów, szczeniaków czy psów ras miniaturowych najlepiej podawać kości zmielone wraz z mięsem. Jest to też świetne rozwiązanie dla psów, które nie potrafią gryźć kości i starają się połknąć je w całości. Jeżeli mamy psa, który z jakichś powodów nie może jeść kości, powinniśmy suplementować wapń np. zmielonymi skorupkami jajek.

Jajka

Jajka są świetnym źródłem łatwo przyswajalnego i pełnowartościowego białka. Zawierają komplet aminokwasów egzogennych, czyli takich których organizm nie potrafi sam sobie wyprodukować i które muszą być dostarczone wraz z pożywieniem. Jajka są też bogatym źródłem witamin A, D, E, K, witamin z grupy B oraz lecytyny, luteiny czy niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Jajka dieta BARF - jak skomponować dietę BARF

Jajka podajemy psu surowe, najlepiej w całości. Niektórzy podają psom tylko żółtka w obawie przed awidyną zawartą w białku jajka. Awidyna blokuje wchłanianie biotyny znajdującej się w żółtku jajka. Biotyna odpowiada między innymi za zdrową sierść psa, a jej niedobory mogą prowadzić do apatii. Jednak w kwaśnym środowisku awidyna ulega denaturacji. W żołądku psa mamy około 1pH, więc awidyna nie blokuje wchłaniania biotyny zwłaszcza, gdy pies najpierw wychłepcze białko, a potem żółtko. Można więc spokojnie podawać psu całe jajka, tylko nie należy roztrzepywać żółtka i białka. Niektórzy podają psu jajko wraz ze skorupką, która jest świetnym źródłem wapnia. Jeśli obawiacie się Salmonelli, możecie jajko przed podaniem sparzyć we wrzątku.

Ilość jajek w diecie zależy od wielkości psa. W przypadku dużych psów, takich jak moje wyżły, można podawać jedno kurze jajko dziennie. Mniejsze psy powinny dostawać jajka rzadziej. Można też podawać im codziennie mniejsze jajka np. przepiórcze. Gdy podajemy psu jajka zbyt często lub w zbyt dużych ilościach, może pojawić się problem śmierdzących gazów.

Warzywa i owoce

Warzywa i owoce są głównie źródłem błonnika i węglowodanów i nie są w psiej diecie konieczne. Jeśli już je podajemy, to nie powinny przekraczać 20% dziennej dawki pokarmowej. Nadmiar roślin w psiej diecie może skutkować wzdęciami i gazami. Nie podajemy psu winogron, rodzynek, cebuli, szczypiorku, czosnku, awokado, zielonych ziemniaków, pestek jabłek, wiśni, brzoskwini czy moreli. Lepiej też unikać kapusty, fasolki, brokuła, sałaty czy owoców cytrusowych. Najlepiej poszukać świeżych warzyw i owoców takich jak marchew, burak, korzeń pietruszki, seler, dynia, jabłko, truskawki czy maliny.

Warzywa i owoce dieta BARF - jak skomponować dietę BARF

Warzywa i owoce najlepiej podawać psu w formie startej. Psy nie potrafią strawić celulozy, więc witaminy zawarte w roślinach są dla nich niedostępne. Trąc warzywa czy owoce na papkę rozrywamy ściany komórkowe przez co witaminy i inne substancje odżywcze stają się dla psów łatwiej przyswajalne. Ważne jest też to, by produkty roślinne podawać psu w osobnym posiłku, niż produkty pochodzenia zwierzęcego. Rośliny zawierają związki hamujące wchłanianie wielu cennych składników z produktów zwierzęcych, a błonnik utrudnia trawienie białka w żołądku psa.

Piramida żywieniowa

Dieta BARF powinna być dostosowana indywidualnie do potrzeb danego psa. Nie ma więc jednej piramidy żywieniowej, która sprawdzi się u wszystkich. Tak jak pisałam wyżej, jeden pies będzie jadł więcej podrobów, inny mniej, jeden nie będzie jadł kości, a inny warzyw czy owoców. Mamy też psich alergików, którym trzeba wykluczyć niektóre rodzaje mięs. Przedstawiona poniżej piramida żywieniowa powinna być traktowana orientacyjnie, jako punkt startu. Na podstawie obserwacji wyglądu psa, jego zdrowia, samopoczucia oraz wyników badań należy ją sobie modyfikować pod konkretnego psa.

Piramida żywieniowa BARF z warzywami i owocami

Zgodnie z tą piramida żywieniową moje psy, z których każdy dostaje około 1kg jedzenia dziennie, powinny otrzymywać:

Mięso 1000 × 0,6 = 600g

Podroby 1000 × 0,1 = 100g (w tym 50g wątroby)

Kości 1000 × 0,1 = 100g

Warzywa 1000 × 0,15 = 150g

Owoce 1000 × 0,05 = 50g

Niestety moje psy, jak mogliście zobaczyć na filmie we wpisie Dlaczego pies nie chce jeść swojego jedzenia nie przepadają za owocami i warzywami. W przypadku diety BARF, w której nie podajemy warzyw i owoców, orientacyjna piramida żywieniowa dla psa wygląda następująco.

Piramida żywieniowa BARF bez warzyw i owoców

Czyli w przypadku dziennej dawki pokarmowej wynoszącej 1kg wychodzi nam:

Mięso 1000 × 0,7 = 700g

Podroby 1000 × 0,15 = 150g (w tym 50g wątroby)

Kości 1000 × 0,15 = 150g

Dieta psa nie musi być zbilansowana w każdym posiłku. Jeżeli jednego dnia pies dostanie trochę więcej podrobów czy trochę mniej kości, to nic się nie stanie. Ważne tylko, by dieta bilansowała się nam w okresie 1-2 tygodni. Oczywiście ogólne proporcje w psiej misce powinny być zachowane. Jeśli damy psu naraz za dużo kości, będzie problem z zaparciami. Jeśli zaś damy mu za dużo podrobów, to może pojawić się biegunka. Nie musimy jednak odmierzać co do grama ilości mięsa, podrobów, kości, warzyw i owoców w każdym posiłku.

Źródła

1. Królak A. Zdrowo smacznie naturalnie. Prawidłowe żywienie psa. Wyd. Poligraf, 2016.

2. Olejnik M., Pies na diecie BARF. Zdrowe i naturalne jedzenie dla Twojego pupila. Wyd. Helion, Gliwice 2016.

3. Raghavan M, Glickman N, McCabe G, Lantz G, Glickman LT. Diet-related risk factors for gastric dilatation-volvulus in dogs of high-risk breeds. J Am Anim Hosp Assoc. 2004 May-Jun;40(3):192-203. doi: 10.5326/0400192. PMID: 15131099.

4. Sekuła I. W zgodzie z naturą. Biologicznie odpowiednia surowa dieta psa bez tajemnic. Wyd. Dolna 30, Warszawa 2017.