kleszcze

Przygotowujemy się z Wektorem do majowego wyjazdu. Póki co nie będę zdradzać, gdzie jedziemy… to temat na osobny wpis. Dziś chciałam się skupić na temacie wszędobylskich kleszczy. Jest ich rzeczywiście coraz więcej i stanowią ogromne zagrożenie zarówno dla naszego zdrowia, jak i zdrowia naszego psa. Jeśli myślicie, że kleszcze spadają z drzew, aby je usunąć najlepiej wysmarować je masłem, a borelioza i babeszjoza to jeden pies… zachęcam do uważnego przeczytania tego wpisu.

Co to za typ, ten kleszcz?

Kleszcze to małe, kilkunastomilimetrowe pajęczaki wyposażone w ryjkowaty aparat gębowy przystosowany do ssania krwi i płynów tkankowych żywiciela. Wbrew obiegowym opiniom wcale nie żyją na drzewach. Mieszkają sobie na spodnich stronach liści i końcach gałęzi w pobliżu ścieżek, gdzie mogą łatwo spotkać swoich potencjalnych żywicieli. Larwy kleszczy żyją zwykle na trawach, nimfy na trawach i niskich krzakach. Na świecie istnieje ponad 800 gatunków kleszczy, ale nie wszystkie stanowią zagrożenie dla człowieka. W Polsce do tej pory rozpoznano około 25 gatunków kleszczy. Największym zagrożeniem dla człowieka i zwierząt domowych są trzy gatunki kleszcza: kleszcz pospolity (Ixodes ricinus), kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus) i kleszcz psi (Rhipicephalus sanguineus).

kleszcze
Kleszcz pospolity (Ixodes ricinus)

Kleszcz pospolity, znany też jako kleszcz pastwiskowy, jest jak sama nazwa wskazuje najbardziej pospolitym gatunkiem. Można go spotkać w całej Polsce. Lubi wilgotne środowiska i żyje głównie w lasach. Może przenosić choroby takie jak borelioza, wirusowe zapalenie płuc, kleszczowe zapalenie mózgu, czy anaplazmoza. Kleszcz łąkowy do niedawna spotykany był głównie na podmokłych terenach w północno-wschodnich rejonach Polski. Jego głównym żywicielem były łosie. Niestety w ostatnich latach kleszcz łąkowy zaczął migrować i teraz można go spotkać praktycznie w całym kraju i to nie tylko na łąkach, ale też w miejskich parkach i na skwerach. Może przenosić babeszjozę, boreliozę, gorączkę Q,  i inne choroby odkleszczowe.

kleszcze
Kleszcz łąkowy (Dermacentor reticulatus)

Większość kleszczy potrzebuje znaleźć żywiciela trzy razy w życiu: w stadium larwalnym, nimfy i imago, czyli gdy są dorosłe. W ciągu doby kleszcze najaktywniejsze są rano od 8 do 12 i po południu od 16 do zmierzchu. Oczywiście nie oznacza to, że nie spotkacie kleszcza o 6 rano. Zimą kleszcze zapadają w rodzaj snu zimowego, zakopują się w liściach i ściółce i czekają, aż temperatury osiągnął 5-7C. Wtedy znów się uaktywniają i zaczynają poszukiwania żywicieli. Ciepłe, wilgotne zimy nie sprzyjają pozbyciu się kleszczy. Dlatego możemy je spotkać już od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Kleszcz potrafi pokonać spore dystanse w poszukiwaniu odpowiedniego miejsca by się wkłuć. Najatrakcyjniejsze dla kleszcza są miejsca z cienką skórą, dobrze ukrwione i możliwie wilgotne. Dlatego po spacerze warto ze szczególną starannością obejrzeć uszy psa, szyję, pachwiny i genitalia. Ukąszenie kleszcza może być bezbolesne, ponieważ cwaniaki wpuszczają nam do krwi substancje znieczulające i hamujące krwawienie. Ciekawy jest fakt, że potrafią przeżyć bez jedzenia przez wiele miesięcy.

Choroby odkleszczowe

Jak widzicie istnieje cała masa chorób, którymi psy i ludzie mogą zarazić się od kleszczy. W tym poście skupię się na tych najczęstszych i najgroźniejszych dla naszych psów.

Babeszjoza może być groźna zarówno dla psów, kotów jak i dla ich właścicieli. Za wywołanie choroby u psa odpowiada pierwotniak Babesia canis przenoszony przez niektóre gatunki kleszczy, głównie kleszcza łąkowego. Pierwotniak ten przedostaje się do krwinek żywiciela i gwałtownie namnażając się powoduje rozerwaniem komórki. W wyniku zniszczenia dużej ilości czerwonych krwinek dochodzi do anemii. Dodatkowo uszkadzane są nerki i wątroba. Typowymi objawami Babeszjozy są:

  • apatia, ospałość
  • brak apetytu
  • powiększenie węzłów chłonnych
  • wysoka gorączka (40-41C)
  • wymioty, biegunka, krwiomocz
  • zażółcenie błon śluzowych w jamie ustnej
  • niewydolność oddechowa i krążeniowa
kleszcze

Borelioza to choroba groźna dla psów i ludzi. Wywołana jest przez bakterie zwane krętkowicami kleszczowymi. Jest to choroba przewlekła, wielonarządowa i trudno ustalić listę typowych objawów. Jednym z pierwszych objawów, który powinien zwrócić naszą uwagę,  jest rumień wędrujący, który pojawia się na skórze po ukąszeniu kleszcza. Może on pojawić się w miejscu ukąszenia, albo w innym miejscu na skórze. Innymi objawami sugerującymi boreliozę mogą być:

  • zmiany słuchowe
  • zaburzenia pracy mięśni
  • osłabienie
  • zaburzenia wzroku

Jeżeli tylko podejrzewacie jakąkolwiek z tych chorób u swojego psa, natychmiast udajcie się z nim do weterynarza.

Jak postępować w przypadku ukąszenia?

kleszcze

Gdy tylko zobaczycie, że kleszcz wbił się w waszego psa, lub w was samych, trzeba bezzwłocznie go usunąć. Najlepiej zrobić to za pomocą pęsety, lub specjalnych szczypczyków do usuwania kleszczy. Kleszcza należy złapać przy samej skórze (nie zgniatając go przy tym) i możliwie szybko wykręcić. Wiele osób doradza usunięcie jednym śmiałym ruchem bez wykręcania, ale jeśli kleszcz wbił się głęboko w skórę jest szansa, że usuniemy ciało, a główka zostanie. W takim przypadku należy starannie usunąć główkę ze skóry, ponieważ może ona rozprzestrzeniać choroby. Jeśli nie potraficie usunąć kleszcza samodzielnie, udajcie się na wizytę do najbliższego weterynarza. Miejsce po ukąszeniu należy zdezynfekować. Kleszcza wbitego w skórę nie wolno smarować masłem, ani innymi substancjami. W ten sposób zwiększamy tylko ryzyko zakażenia chorobą odkleszczową.