Czy zastanawialiście się kiedyś nad tym jakie potrzeby mają wasze psy? Często opiekujemy się nimi tak, jakby były ludźmi. Jednak psy to nie ludzie i mają nieco inne od nas potrzeby. Niezaspokojenie tych potrzeb może prowadzić do wielu problemów, zarówno zdrowotnych jak i behawioralnych. Dlatego też jeśli chcemy mieć zdrowe, grzeczne i szczęśliwe psy, warto poznać ich podstawowe potrzeby.

Oczywiście każdy pies jest inny i ma swoje indywidualne potrzeby. Jednak możemy wyróżnić przynajmniej osiem podstawowych potrzeb, które posiada każdy pies bez względu na to jakiej jest wielkości, rasy czy płci. Te najbardziej podstawowe potrzeby psa możemy podzielić na nieelastyczne i elastyczne. Potrzeby nieelastyczne to takie, które muszą być realizowane każdego dnia, aby organizm psa był zdrowy i by mógł normalnie funkcjonować. Niezaspokojenie tych potrzeb może w skrajnym wypadku doprowadzić do śmierci psa.

Do potrzeb nieelastycznych zaliczamy:

  • poczucie bezpieczeństwa
  • odżywianie
  • sen
  • pielęgnację

Potrzeby elastyczne to takie, które są konieczne do utrzymania dobrego samopoczucia psa, ale okresowy brak ich realizacji nie powoduje poważnych zaburzeń zdrowotnych.

Do potrzeb elastycznych zaliczamy:

  • ruch
  • stymulację umysłową
  • zabawę
  • rozmnażanie się

Poczucie bezpieczeństwa

Poczucie bezpieczeństwa możemy zapewnić psu na kilka różnych sposobów. Pierwszym z nich jest wyznaczenie spokojnego miejsca, w którym pies może odpoczywać i w którym nikt nie będzie go niepokoił. Może to być legowisko, klatka czy sucha i dobrze ocieplona buda. Miejsce psa powinno znajdować się w spokojnym miejscu, z którego pies będzie mógł obserwować okolicę. Jeżeli macie kilka psów, każdy powinien mieć swoje własne bezpieczne schronienie. Nie można dopuszczać do sytuacji, w której psy rywalizują ze sobą o przestrzeń do odpoczynku.

Podstawowe potrzeby psa
Buda może być bezpiecznym schronieniem dla psa.

Poczucie bezpieczeństwa możemy też budować w oparciu o relację z psem. Zdrowa więź powinna bazować przede wszystkim na zrozumieniu i zaufaniu. Nie można też zapominać o wyznaczeniu psu jasnych zasad i konsekwentnym ich przestrzeganiu. Psy czują się dużo bezpieczniej w uporządkowanym i przewidywalnym świecie. Lubią wiedzieć jak wygląda rutyna naszego codziennego dnia i jakie zasady panują w ludzkim świecie.

Odżywianie

To, że jedzenie jest niezbędne do zdrowego funkcjonowania organizmu psa jest chyba oczywiste. Jednak mało który opiekun psa poznał i policzył zapotrzebowanie swojego pupila na poszczególne składniki odżywcze. To zapotrzebowanie będzie różne u różnych psów i zależy przede wszystkim od wieku psa, jego aktywności fizycznej czy stanu zdrowia. Niestety często podajemy psu posiłki składające się głównie z węglowodanów zapominając o tym, że psy są zwierzętami drapieżnymi i w swojej diecie potrzebują sporo białka i tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Sporym błędem jest też karmienie psa ludzką dietą. Psy nie są ludźmi. Ich układ pokarmowy różni się od naszego. Zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze też jest zupełnie inne. Dlatego bardzo ważne jest dopasowanie diety psa do jego, a nie naszych, potrzeb.

Podstawowe potrzeby psa
Dieta psów i ludzi powinna się różnić, ponieważ mamy inne zapotrzebowanie na poszczególne składniki odżywcze.

Dla prawidłowego funkcjonowania psiego organizmu niezbędny jest też stały dostęp do świeżej i czystej wody. Trzeba o tym pamiętać szczególnie w przypadku psów przebywających na zewnątrz. Potrafią one rozlać sobie wodę lub zanieczyścić ją. Zimą, przy niskich temperaturach, woda w misce może szybko zamarzać. Musimy więc często kontrolować stan wody w misce psa i systematycznie ją wymieniać.

Jedną z podstawowych potrzeb każdego psa jest też gryzienie, żucie i rozszarpywanie. Tego typu czynności uspokajają psa i pozwalają mu poradzić sobie ze stresem i frustracją. To dlatego psy, które nie potrafią zostać same w domu niszczą nasze mieszkania. Takie zachowanie nie wynika ze złośliwości psa. Na szczęście psy nie potrafią być złośliwe 😀 Jest to próba poradzenia sobie z trudną sytuacją. Dodatkowo osamotnione psy zwykle niszczą rzeczy nasączone naszym zapachem, a wiec nasze ubrania, buty, kanapę na której siedzieliśmy itd. W naturalny sposób szukają naszego zapachu, by poczuć się bezpieczniej. A gryzienie i rozszarpywanie różnych przedmiotów pomaga im zmniejszyć stres i choć na chwilę poczuć się nieco lepiej.

Sen

Brak odpowiedniej ilości snu, w skrajnym przypadku może doprowadzić nawet do śmierci psa. Szczenięta pozbawione snu umierają po niecałych 6 dniach, a dorosłe psy po 13 dniach. Zdrowy dorosły pies powinien spać około 14 – 16 godzin na dobę. Szczeniaki i psy starsze potrzebują jeszcze więcej, bo aż 18 – 20 godzin snu. Sen pełni niezwykle ważną rolę w życiu psa. Jest to czas, w którym organizm się regeneruje, następuje też konsolidacja pamięci. Odpowiednia ilość i jakość snu jest też niezbędna dla dobrego samopoczucia psa.

Sen psa składa się z dwóch faz:

  • fazy wolnofalowej SEM, NREM (z ang. Non Rapid Eye Movement) tzw. sen głęboki, podczas którego tempo metabolizmu psa spada. Trwa on około 80-90% czasu snu.
  • fazy REM ( z ang. Rapid Eye Movement) tzw. sen paradoksalny podczas którego występuje szybki ruch gałek ocznych i pojawiają się, również u psów, marzenia senne.
Podstawowe potrzeby psa
Zbyt małe posłanie uniemożliwia psu wejście w fazę REM snu.

Faza REM pełni też bardzo ważne funkcje w procesie uczenia się i zapamiętywania. Można powiedzieć, że bez tej fazy sen jest niekompletny i nie spełnia wszystkich swoich funkcji. Aby pies podczas snu mógł wejść w fazę REM musi leżeć wyciągnięty wygodnie na boku. Powinniśmy więc zapewnić mu na tyle duże legowisko, by mógł przyjąć tę komfortową pozycję. Warto też zadbać o odpowiednią temperaturę podczas snu. Gdy psu jest zimno, będzie miał tendencje do zwijania się w kłębek, co uniemożliwi mu wejście w fazę snu REM.

podstawowe potrzeby psa
Aby sen spełniał wszystkie swoje funkcje musimy umożliwić psu wygodne rozciągnięcie się na boku.

Psy są zwierzętami społecznymi, dlatego dużo bezpieczniej czują się w grupie. W naturze raczej nie śpią samotnie, tylko układają się dość blisko siebie, czasem nawet jeden na drugim. Dlatego jeśli mamy w domu kilka psów, powinniśmy im pozwalać spać razem. Oczywiście większość psów uwielbia też spać w łóżku z nami 😀 Okazuje się, że taki społeczny sen z opiekunem wpływa na poprawę jakości psiego snu. Niestety wpływa też na zdecydowane pogorszenie jakości snu człowieka. My przesypiamy zwykle całą noc bez przerwy. Natomiast psy budząc się i zmieniając swoją pozycję wielokrotnie w ciągu nocy zakłócają nasz sen.

Pielęgnacja

Opiekun psa powinien dbać o stan jego sierści, pazurów, uszu czy zębów. Bardzo ważne jest też systematyczne zabezpieczanie psa przed pasożytami zarówno tymi wewnętrznymi, jak i zewnętrznymi. Jednak potrzeba pielęgnacji u psów sięga dużo dalej. Naturalnymi zachowaniami psa, związanymi właśnie z pielęgnacją, są na przykład wylizywanie się czy tarzanie. Oczywiście z perspektywy psa dużo atrakcyjniejsze jest wytarzanie się w jakimś „atrakcyjnym” zapachu niż np. w czystej trawie. To są właśnie różnice pomiędzy psim i ludzkim światem 😉 Jeżeli zabraniamy psu tarzać się, to tak naprawdę uniemożliwiamy mu zaspokojenie jednej z podstawowych potrzeb związanych z pielęgnacją własnego ciała.

Ruch

Psy zostały stworzone do tego, by być w ruchu. Codzienna aktywność jest im niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu i dobrego samopoczucia. Podczas ruchu w organizmie psa wyzwalane są tzw. hormony szczęścia, między innymi serotonina, która pozytywnie wpływa na nastrój psa. Niezaspokojenie tej podstawowej potrzeby może prowadzić do wielu niepożądanych zachowań takich jak niszczenie różnych przedmiotów, kopanie dziur w ogródku, nadmierne szczekanie, podgryzanie itd. O potrzebie ruchu pisałam więcej w poście o tym po co psu spacer.? Zachęcam was do przeczytania tego wpisu jeśli macie jakiekolwiek wątpliwości, czy codzienny długi spacer jest psu naprawdę potrzebny.

Stymulacja umysłowa

We wpisie „po co psu spacer?” pisałam również o tym, jak ważna dla każdego psa jest stymulacja umysłowa. Żeby zaspokoić tę naturalną potrzebę możemy stawiać przed psem różne wyzwania, zaproponować mu zabawy węchowe, popracować nad nauką podstawowych poleceń i oczywiście musimy codziennie zapewnić mu spacer. Nawet jeśli pies ma do dyspozycji duży, piękny ogródek to i tak musi przynajmniej raz dziennie wyjść poza ogrodzenie. Musimy umożliwić mu węszenie i poznawanie nowych miejsc. Nuda i brak stymulacji umysłowej może prowadzić do wielu niepożądanych zachowań. W skrajnych przypadkach mogą się też pojawić zachowania stereotypowe i kompulsywne. Należą do nich między innymi:

  • gonienie własnego ogona
  • nerwowe kręcenie się w kółko
  • łapanie nieistniejących much
  • gonienie świateł lub cieni
  • chodzenie/bieganie tam i z powrotem (w powtarzający się sposób)
  • nadmierne wylizywanie się (aż do powstania ran)

Zabawa

Psy różnią się od swoich dzikich kuzynów między innymi tym, że przez całe życie zachowują chęć do zabawy. Zabawa uczy psy zachowań przydatnych podczas polowania, ale też pomaga w ustaleniu wzajemnych relacji. Psiaki lubią się bawić zarówno ze sobą nawzajem, jak i z ludźmi. O ile zabawa z innymi czworonogami przychodzi psom naturalnie, to zabawy z człowiekiem muszą się zwykle nauczyć. Dobrze jeśli to my ustalamy w co będziemy się bawić, jakie zasady panują podczas zabawy i kiedy się ona kończy. Więcej o tym jak prawidłowo bawić się z psem szarpakiem pisałam tu. A tu wpis o tym jak nauczyć psa aportowania.

podstawowe potrzeby psa
Warto uczyć psa zabawy z człowiekiem już od szczeniaka.

Rozmnażanie się

Popęd seksualny należy do najbardziej pierwotnych psich instynktów. To dzięki niemu psy przetrwały tysiące lat. Ciężko jest zapanować nad zachowaniem niekastrowanego psa, gdy w okolicy pojawi się suka z cieczką. Suki w okresie rui również są bardzo pobudzone i niespokojne. Czasem brak możliwości zaspokojenia tej naturalnej potrzeby prowadzi do zachowań przez nas niepożądanych takich jak ucieczki, kopulowanie z różnymi przedmiotami, ciągłe piszczenie czy wycie. Skutecznym sposobem na zmniejszenie popędu seksualnego u psa czy suki jest kastracja. Jest to zabieg chirurgiczny polegający na usunięcie gonad, czyli w przypadku samców jąder, a u suk jajników. Kastracja sprawia, że w organizmie psa przestają być produkowane hormony płciowe. Po zabiegu zarówno psy jak i suki stają się całkowicie bezpłodne. Trzeba jednak pamiętać, że zabieg kastracji oprócz plusów niesie ze sobą również pewne zagrożenia, o których pisałam już tu. Jeśli zastanawiacie się nad kastracją swojego psa lub suki, polecam zajrzeć do tego wpisu.

Zachowania instynktowne

Psy są zwierzętami drapieżnymi i mają szereg zachowań związanych z polowaniem. Wszystkie te naturalne zachowania zostały opisane w tzw. łańcuchu łowieckim.

łańcuch łowiecki

W drodze planowanej hodowli człowiek niektóre ogniwa tego łańcucha wzmacniał, a inne wygaszał. W ten sposób uzyskano psy wyspecjalizowanie do wykonywania konkretnych zadań. Niektóre świetnie potrafią wytropić jakiś zapach, inne są wspaniałymi aporterami, jeszcze inne najlepiej sprawdzają się jako psy pasterskie. Nie możemy ignorować tych naturalnych instynktów psa. Decydując się na retrievera musimy liczyć się z tym, że będzie chętnie nosił różne przedmioty (np. ukradzione kapcie) i najpewniej wytarza się w każdej napotkanej kałuży. Biorąc do domu norowca np. jamnika czy teriera musimy zaakceptować fakt, że może przekopać nam cały ogródek. Z kolei border może mieć silny instynkt pasienia i zaganiania. Brak zaspokojenia tej naturalnej potrzeby może skutkować tym, że pies przekieruje instynkt pogoni na biegaczy, rowery czy samochody.

Wybierając psa nie możemy lekceważyć jego naturalnych instynktów.

Trzeba pamiętać, że wszystkie potrzeby psa są ze sobą silnie połączone. Niezaspokojenie choćby jednej z nich odbije się negatywnie na zdrowiu, samopoczuciu i zachowaniu psa. Dlatego tak ważne jest poznanie i zaspokojenie wszystkich podstawowych potrzeb naszego pupila.