wykaz ras psów agresywnych

Zachowania agresywne są naturalnymi zachowaniami każdego psa. Warczenie, szczekanie, jeżenie sierści czy wpatrywanie się, to naturalne sygnały służące psom do komunikacji. Agresja, obok ucieczki, zastygania w bezruchu, flirtu i omdlewania jest jedną z pięciu strategii przetrwania. Pomaga więc psu przetrwać sytuacje zagrażające jego życiu lub zdrowiu. Niektórzy specjaliści do zachowań agresywnych zaliczają też zachowania łowieckie, dzięki którym dziko żyjące psy mogą zdobywać pożywienie. Można więc powiedzieć, że każdy pies, bez względu na rasę, pochodzenie, wielkość czy płeć jest zwierzęciem z natury agresywnym. To w jakim stopniu i w jakich sytuacjach będzie przejawiał zachowania agresywne zależy głównie od nas.

Statystyki pogryzień

W Polsce nie prowadzi się niestety ogólnokrajowych statystyk dotyczących pogryzień ludzi przez psy. Jedyne w miarę aktualne statystyki dotyczące pogryzień w Polsce jakie udało mi się znaleźć, to te opublikowane w 2012 roku na podstawie analizy Katarzyny Fiszdon i Agnieszki Boruty. Wynika z nich, że na terenie powiatu pruszkowskiego od 1 stycznia 2009 r. do 30 czerwca 2012 r. głównymi sprawcami pogryzień były mieszańce. Na drugim miejscu uplasowały się owczarki niemieckie, a na trzecim jamniki. Nie wiemy jednak niestety jak licznie poszczególne rasy były w tym czasie reprezentowane. Może się więc okazać, że mieszance i owczarki niemieckie gryzły ludzi najczęściej, bo po prostu było ich w powiecie pruszkowskim najwięcej. Z tego typu statystyk nie da się więc określić, która rasa psa stanowi największe zagrożenie dla ludzi.

Analiza przypadków pokąsania przez psy. Część I. Jakie psy kąsają? K. Fiszdon, A. Boruta; Życie weterynaryjne 2012-87

Choć ilość pogryzień przez psy wydaje się być niewielka, a ryzyko śmierci z powodu pogryzienia przez psa jest mniejsze niż ryzyko śmierci w wyniku uderzenia pioruna, to jednak nadal wiele osób panicznie boi się psów. Strach ten podsycają niestety media, informując o niemal każdym nowym przypadku pogryzienia kogoś przez psa. Swoje artykuły okraszają często zdjęciem przedstawiającym rozwścieczonego psa z zakrwawionym pyskiem oraz chwytliwym nagłówkiem w stylu „Pies morderca zaatakował dziecko!”. W ten sposób powstaje wrażenie, że dość rzadkie poważne przypadki pogryzień ludzi przez psy są powszechne.

Dengerous Dog Act

Wiele państw chcąc zmniejszyć liczbę pogryzień oraz wyeliminować nielegalne walki psów wprowadziło nowe prawa. Wielka Brytania w 1991 roku, po ataku niepilnowanych psów na dziecko, wprowadziła Dangerous Dogs Act. Prawo to zabraniało posiadania oraz hodowli psów czterech ras bez odpowiedniego zezwolenia sądu. Ustawa wymieniała tu pitt bull teriery, tosa inu, dogi argentyńskie oraz fila brasileiro. Prawo to obejmowało również krzyżówki powyższych ras. Urzędnik zajmujący się kontrolą zwierząt oceniał czy danego psa obejmuje ustawa czy nie, na podstawie jego wyglądu. Ostatecznie liczba pogryzień w Wielkiej Brytanii nie spadła. Nie udało się też całkowicie rozwiązać problemu nielegalnych walk psów.

Polski wykaz ras psów agresywnych

W Polsce pierwszym aktem prawnym, w którym opublikowano wykaz ras psów uznawanych za agresywne było Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 grudnia 1998 roku. Wykaz ten objął 11 ras psów. Następnie przepis ten został zastąpiony przez Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 kwietnia 2003 roku, przy czym wykaz ras nie uległ zmianie.

W obydwu rozporządzeniach wymieniono następujące rasy psów uznawane za agresywne:

  1. 1. amerykański pit bull terrier
  2. 2. pies z Majorki (Perro de Presa Mallorquin)
  3. 3. buldog amerykański
  4. 4. dog argentyński
  5. 5. pies kanaryjski (Perro de Presa Canario)
  6. 6. tosa inu
  7. 7. rottweiler
  8. 8. akbash dog
  9. 9. anatolian karabash
  10. 10. moskiewski stróżujący
  11. 11. owczarek kaukaski.

Jak widać przepisy nie uwzględniają kundelków ani mieszańców, które są sprawcami wielu pogryzień. Nie znajdziemy tu też ras takich jak owczarek niemiecki czy jamnik. Ponadto rasy takie jak amerykański pit bull terrier, buldog amerykański czy moskiewski stróżujący, nie są nawet uznawane przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI), pod którą podlega Związek Kynologiczny w Polsce. Ciężko więc stwierdzić, który pies należy do tej rasy, a który nie. W wykazie znalazły się też rasy bardzo rzadko występujące w Polsce takie jak akbash dog czy anatolian karabash.

Od góry: amerykański pit bull terrier, pies z Majorki, buldog amerykański,
dog argentyński, pies kanaryjski

Zgodnie z ustawą o ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 roku prowadzenie hodowli lub utrzymywanie psa rasy uznawanej za agresywną wymaga zezwolenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na planowane miejsce prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa. Do wniosku o wydanie zezwolenia trzeba dołączyć kopię rodowodu lub metryki, kopię testów psychicznych psa oraz kopię ukończonych przez psa szkoleń. Opłata skarbowa za złożenie wniosku wynosi obecnie 82zł, a dla osób wykonujących działalność gospodarczą, na przykład hodowców, 616zł. Zezwolenie może nie zostać wydane lub być cofnięte jeżeli pies jest utrzymywany w warunkach i w sposób, które stanowią zagrożenie dla ludzi lub zwierząt. Posiadanie lub hodowla psów ras ujętych w wykazie bez stosownego zezwolenia, jest w polskim prawie wykroczeniem, które podlega karze grzywny, a niekiedy nawet aresztu. Sąd może też wydać wyrok, w którym orzeka przepadek zwierzęcia.

Od góry: tosa inu, rottweiler, akbash dog
anatolian karabash, moskiewski stróżujący, owczarek kaukaski.

Planując wakacje z psem rasy uznawanej za agresywną, można natrafić na dodatkowe trudności. Niektóre kraje wprowadziły całkowity zakaz przewozu tego typu psów na swoje terytorium. Inne wymagają specjalnych zezwoleń. W każdym kraju prawo wygląda inaczej. Dlatego przed wyjazdem z psem za granicę warto po prostu sprawdzić przepisy obowiązujące w danym kraju.

Czy obecne prawo jest skuteczne?

Ciężko to jednoznacznie stwierdzić, bo nikt nie prowadzi rzetelnych statystyk pogryzień w naszym kraju. Nie można więc stwierdzić, czy po wprowadzeniu wykazu psów ras agresywnych ilość pogryzień się zmniejszyła, czy też może wzrosła. Na pewno dużym minusem tego wykazu jest fakt, iż nie uwzględnia on kundelków i mieszańców. Uwzględnia natomiast psy, które w Polsce nie są nawet uznawane za rasowe lub rasy bardzo rzadko w naszym kraju występujące. Praktyka pokazuje również, że uzyskanie pozwolenia na posiadanie psa rasy z wykazu jest stosunkowo proste. Nikt nie sprawdza, w jakich warunkach trzymany jest pies i czy jest prawidłowo wychowywany i szkolony. Osoby, które dostały odmowę przyznania im zezwolenia mogą bez problemu zgłosić psa w innym mieście lub zarejestrować go na innego członka rodziny. Ponieważ skłonność do zachowań agresywnych jest cechą osobniczą, a nie cechą danej rasy, tworzenie tego typu wykazów wydaje się być zupełnie pozbawiona sensu.

Mity dotyczące psów uznawanych za agresywne

Niestety obecne prawo oraz media umacniają rożnego rodzaju mity związane z psami ras uznawanych za agresywne. Warto wiedzieć, że nie istnieje coś takiego jak „gen agresji”. Nie istnieją też „psy mordercy”, których jedynym celem w życiu jest zabijanie ludzi. Nie jest też prawdą, że czarne psy lub psy z czarnym podniebieniem wykazują zachowania agresywne częściej niż inne psy. Tego typu stereotypy są bardzo krzywdzące zarówno dla psów jaki dla ich opiekunów. Wiele psiaków o czarnej sierści lub w typie bull terriera przez tego typu mity latami siedzi w schronisku nie mogąc znaleźć kochającego domu.

Tak jak pisałam we wstępie, zachowania agresywne należą do naturalnych zachowań każdego psa, bez względu na jego rasę, wiek czy płeć. Skłonność do zachowań agresywnych jest cechą osobniczą, a nie cechą rasy. Do najczęstszych przyczyn agresji psów należą między innymi: nieprawidłowa socjalizacja szczeniaka, niewłaściwe metody szkolenia i złe traktowanie psa, złe wychowanie czy traumatyczne przeżycia z przeszłości. Pies, który przejawia zachowania agresywne bez wyraźnego powodu może też mieć różnego rodzaju problemy zdrowotne. Mogą to być na przykład schorzenia powodujące ból czy choroby neurologiczne.

Jeżeli wasz psiak wykazuje zachowania agresywne najlepiej skonsultować się z weterynarzem oraz z behawiorystą, który oceni przyczyny zachowań agresywnych i pokaże wam krok po kroku jak dalej pracować z psem. Ponieważ przyczyn agresji może być wiele, z każdym psem należy pracować indywidualnie. Szukanie prostych rozwiązań w Internecie i próba stosowana ich na agresywnym psie samodzielnie, może się niestety skończyć groźnym pogryzieniem. Dlatego nad problemami z agresją zawsze trzeba pracować pod okiem doświadczonego behawiorysty.

Niestety wiele osób nadal boi się wziąć odpowiedzialność za zachowanie swojego psa. Pogryzienia przez psy nie wynikają z ich rasy, koloru sierści czy podniebienia. Są one niestety wynikiem niewiedzy, braku świadomości i wielu zaniedbań opiekunów psów. Im szybciej to zrozumiemy, tym lepiej dla nas, naszych psów i dla społeczeństwa.