
Jeżeli wasz pies wykonuje jakieś czynności w sposób przesadzony, obsesyjny lub nieadekwatny do danej sytuacji, to może mieć problem z zachowaniami kompulsywnymi. Tego typu zachowania zwykle ciężko jest przerwać. A próby ich powstrzymania mogą się czasem spotkać z agresją ze strony psa. Zachowania kompulsywne są samonagradzające dla psa. Oznacza to, że organizm psa sam nagradza go za wykonywanie tego typu czynności. To dlatego na początku zachowania kompulsywne mogą wyglądać dość niewinnie. Niestety z czasem potrafią się nasilać. Pies poświęca im coraz więcej czasu kosztem jedzenia, snu i innych podstawowych potrzeb. Wszystko to sprawia, że pogarsza się zarówno stan psychiczny takiego psa, jak i jego stan fizyczny. W skrajnych wypadkach zachowania kompulsywne mogą nawet doprowadzić do śmierci psa. Dlatego nie powinniśmy ich bagatelizować.
Przykłady zachowań kompulsywnych
Gonienie ogona
Do zachowań kompulsywnych możemy zaliczyć wirowanie, czyli gonienie ogona. Czasami pies tylko kręci się w kółko. Czasem łapie ogon i podgryza go, powodując przy tym skaleczenia i bolesne rany. Wielu opiekunów psów uznaje takie zachowania za zabawne, jednak warto wiedzieć, że świadczą one o poważnym problemie psa.

Chodzenie po stałej trasie
Innym rodzajem zachowań kompulsywnych jest chodzenie po stałej trasie. Pies może przez długi czas chodzić w kółko lub spacerować tam i z powrotem wzdłuż ogrodzenia. Jest to zachowanie typowe dla psów, które są zamknięte w małych pomieszczeniach, w ubogim środowisku np. w schroniskach. Możemy je zaobserwować również u innych zwierząt, które nie mogą realizować swoich naturalnych potrzeb np. w ogrodach zoologicznych.
Polowanie na cienie
Polując na cienie, pies prezentuje zachowania łowieckie w nieadekwatnej sytuacji. Problem nasila się zwykle, gdy światła i cienie się poruszają. Dlatego nie jest dobrym pomysłem prowokowanie tych zachowań, poruszając cieniami czy np. prowokując psa do pogoni za laserowym wskaźnikiem. Podczas polowania na cienie pies może być bardzo podekscytowany, może szczekać, merdać ogonem, ale wcale nie oznacza to, że jest zadowolony. Polowanie na cienie może być dla psa bardzo wyczerpujące.

Polowanie na niewidzialne muchy
Polowanie na niewidzialne muchy wygląda trochę tak, jakby pies próbował łapać prawdziwe muchy w powietrzu. Problem jednak w tym, że żadne muchy w okolicy nie latają. Takie zachowanie psa może świadczyć między innymi o poważnych zaburzeniach neurologicznych.
Fiksacja na różne przedmioty
Kolejnym problemem jest fiksacja na piłeczki, kamienie, patyki, zabawki i inne przedmioty. Gdy pies nie widzi świata poza danym przedmiotem, nie jest zainteresowany innymi psami, zapachami, eksploracją środowiska to powinno wzbudzić nasz niepokój. Pracowałam kiedyś z psem, który był tak zafiksowany na frisbee, że zapominał się załatwić na spacerze. Robił to dopiero po powrocie do domu, gdy frisbee trafiało do szafy i emocje trochę opadały. Więcej o fiksacji na piłeczki i inne przedmioty możecie przeczytać w moim wpisie „Nie rzucaj psu piłki.”

Nadmierne wylizywanie się
Innym zachowaniem kompulsywnym może być nadmierne wylizywanie się, czy wygryzanie. Psy potrafią kompulsywnie wylizywać sobie łapy, boki, pachwiny czy ogony. W jednym z wcześniejszych wpisów wspominałam o charakterystycznym zwłaszcza dla dobermanów ssaniu boku. Niektóre psy robią to tak intensywnie, że wbijają zęby we własne ciało, powodując głębokie rany. Zachowania kompulsywne mogą więc doprowadzić do samookaleczeń.
Ssanie miękkich rzeczy
Mamy też psy, które kompulsywnie ssą różne miękkie przedmioty takie jak kocyki, posłania czy zabawki. Wykonują przy tym ruchy pyszczkiem i językiem podobne do tych, jakie wykonują szczeniaki ssące mleko matki. Oprócz samego ssania pojawia się też czasem ugniatanie koca czy posłania przednimi łapami.

Pica
Pica, czyli zjadanie rzeczy niejadalnych takich jak na przykład kamienie, czy kapsle, również należy do zachowań kompulsywnych. Zachowania te nasilają się zwykle, gdy pies przeżywa jakiś stres i nie potrafi sobie z nim poradzić. Trzeba jednak pamiętać o tym, że zjadanie rzeczy niejadalnych może doprowadzić do poważnych chorób. A połykając ostre przedmioty, pies może zrobić sobie krzywdę.
Częste szczekanie lub wycie
To, że pies czasem poszczeka lub zawyje, jest zupełnie normalne. Natomiast jeśli to szczekanie, czy wycie, jest bardzo intensywne, długotrwałe i pojawia się bez wyraźnego powodu, może to budzić nasz niepokój.

Drapanie podłogi
Również drapanie podłogi może być zachowaniem kompulsywnym. Zwłaszcza jeśli pies nerwowo drepcze po mieszkaniu i co chwila bez wyraźnego powodu zaczyna drapać podłogę, jakby znajdował się pod nią jakiś cenny skarb.
Lista zachowań kompulsywnych u psów jest jeszcze dłuższa. Tutaj chciałam wam tylko omówić pokrótce te najczęstsze, żebyście wiedzieli, na co zwracać szczególną uwagę.
Przyczyny zachowań kompulsywnych
Przyczyn występowania zachowań kompulsywnych u psów może być wiele. Możemy je sobie podzielić na trzy grupy: przyczyny genetyczne, zdrowotne i behawioralne.
Jeżeli chodzi o przyczyny genetyczne, to wiemy, że niektóre rasy psów mają predyspozycje do prezentowania pewnych zachowań kompulsywnych. Nie oznacza to oczywiście, że każdy przedstawiciel danej rasy będzie miał problem z kompulsjami. Jednak decydując się na psa rasowego, warto poczytać sobie nieco więcej o danej rasie, żeby wiedzieć, na jakie zachowania warto zwracać szczególną uwagę. Jeżeli macie mieszańca, czy kundelka to również możecie się spotkać z zachowaniami kompulsywnymi. Zwłaszcza w przypadku psów schroniskowych, zdarzają się one niestety dość często.

Ponieważ brak równowagi pomiędzy neuroprzekaźnikami jest jednym z głównych powodów pojawienia się zachowań kompulsywnych, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na zdrowie naszego psa. Bardzo ważna jest tutaj zdrowa dieta, która dostarczy psu wszystkich niezbędnych substancji odżywczych. Dzięki temu organizm psa będzie mógł wytwarzać poszczególne neuroprzekaźniki w odpowiednich ilościach. Istotne jest też to, czy pies ma zdrowy przewód pokarmowy i czy prawidłowo wchłania substancje odżywcze z pożywienia.
Kolejną przyczyną pojawienia się zachowań kompulsywnych u psa mogą być choroby układu nerwowego. Iną przyczyną mogą być również dolegliwości powodujące swędzenie (pasożyty, alergie, grzybice, atopowe zapalenie skóry itp.), czy ból (urazy, stany zapalne, zwyrodnienia stawów itp.). Zachowania kompulsywne pojawiają się też czasem u psich seniorów.
Istotnymi czynnikami są tu również długotrwały stres, ale też nuda czy brak możliwości zaspokojenia swoich naturalnych potrzeb. Dlatego tak ważna jest odpowiednia ilość i jakość snu, prawidłowa dieta, zaspokojenie potrzeby ruchu, czy stymulacja umysłowa psa.
Co robić, gdy podejrzewamy zachowania kompulsywne u psa?
Jeżeli jakieś zachowania psa was niepokoją i podejrzewacie, że mogą to być zachowania kompulsywne, warto nagrać je sobie choćby na telefon. Następnie należy udać się do lekarza weterynarii i pokazać mu te nagrania. Pies nie zawsze będzie prezentował zachowania kompulsywne w gabinecie, a dobrze, żeby weterynarz je zobaczył i ocenił ich intensywność. Następnie należy dokładnie przebadać psa pod kątem wszystkich dolegliwości, które mogą powodować takie zachowania.
Warto też umówić się na konsultację z psim dietetykiem i dokładnie przeanalizować dietę psa. To, że producent jakiejś karmy rozpisuje się o jej zaletach, wcale nie znaczy, że będzie ona służyła waszemu psu. Również, jeśli układacie psu dietę samodzielnie, warto upewnić się, że jest ona prawidłowo zbilansowana.
Po wyeliminowaniu przyczyn związanych ze stanem zdrowia psa trzeba się zastanowić, czy wszystkie jego podstawowe potrzeby są zaspokojone. Czy pies ma odpowiednią ilość i jakość odpoczynku? Czy ma zapewnioną odpowiednią ilość ruchu oraz stymulacji umysłowych? Kolejnym krokiem powinna być konsultacja z behawiorystą, który na podstawie obszernego wywiadu i obserwacji psa zaproponuje plan indywidualnej terapii behawioralnej.
Dzień dobry Pani Kasiu, przede wszystkim dziękuję za wspaniały blog, który pomógł mi w zrozumieniu mojego schroniskowca i w miarę nad nim zapanować. Mój Niko od początku, gdy go zabrałam ze schroniska jako półroczniaka miał jedno z opisanych zachowań, czyli ssanie kocyka; jakby był w amoku. Tłumaczyłam sobie, że tak się uspokaja, bo nie wiadomo, co przeżył (został zgarnięty z ulicy). Jest już z nami 4 lata, nadal mu się to zdarza, ale bardzo rzadko (raz na 2 mce, na początku codziennie, nawet godzinami), no i można go z tego wyrwać zachęcając do zabawy lub jedzenia. Od początku miał też silny lęk separacyjny, którego do tej pory nie udało mi się zlikwidować, ale to moja win, bo odpuściłam z pracowaniem nad tym. Pozdrawiam serdecznie. Ps. nie mam FB, ale wszystkim znajomym i napotkanym polecam Pani stronę:)
Dziękuję za polecenia. 🙂
Dziękuję za bardzo mądry i przydatny film. Moja suczka tez miewa takie zachowania, tzn. łapanie ogonka, cienie , a także spacery utartymi szlakami.Bywają z tym nie raz problemy ,ale staramy się eliminowac spokojnie takie zachowania. Gratuluję wspaniałego blogu. też panią polecam 🙂 Pozdrawiam Ewa.
Bardzo dziękuję 😀
Moja 3 letnia suczka rasy mops uwielbiała miękkie przedmioty zawsze kradła skarpety,koce,poszewki na pościel,brała je i żuła.Udało mi się odwrócić jej uwagę od kradzieży miękkich rzeczy za pomocą Konga dla psów ,moja Sara go uwielbia i do tego nie muszę martwić się o pogryziony koc.
Szczeniak szeltie 5 miesięcy. Problem z gonieniem własnego ogona. Nawet po długim spacerze z węszeniem, po macie węchowej czy jakiejś grze edukacyjnej potrafi zacząć ganiać swój ogon. Śpi w kojcu po 16-18h. Nie wiem czy to jest normalne u szczeniąt, że gonią swój ogon pomimo zapewnienia wszystkich potrzeb?
Jest to niepokojące zachowanie u szczeniaka. Polecam konsultację z behawiorystą.