Zachowania kompulsywne u psów.

Jeżeli wasz pies wykonuje jakieś czynności w sposób przesadzony, obsesyjny lub nieadekwatny do danej sytuacji, to może mieć problem z zachowaniami kompulsywnymi. Tego typu zachowania zwykle ciężko jest przerwać. A próby ich powstrzymania mogą się czasem spotkać z agresją ze strony psa. Zachowania kompulsywne są samonagradzające dla psa. Oznacza to, że organizm psa sam nagradza go za wykonywanie tego typu czynności. To dlatego na początku zachowania kompulsywne mogą wyglądać dość niewinnie. Niestety z czasem potrafią się nasilać. Pies poświęca im coraz więcej czasu kosztem jedzenia, snu i innych podstawowych potrzeb. Wszystko to sprawia, że pogarsza się zarówno stan psychiczny takiego psa, jak i jego stan fizyczny. W skrajnych wypadkach zachowania kompulsywne mogą nawet doprowadzić do śmierci psa. Dlatego nie powinniśmy ich bagatelizować.

Przykłady zachowań kompulsywnych

Gonienie ogona

Do zachowań kompulsywnych możemy zaliczyć wirowanie, czyli gonienie ogona. Czasami pies tylko kręci się w kółko. Czasem łapie ogon i podgryza go, powodując przy tym skaleczenia i bolesne rany. Wielu opiekunów psów uznaje takie zachowania za zabawne, jednak warto wiedzieć, że świadczą one o poważnym problemie psa.

Chodzenie po stałej trasie

Innym rodzajem zachowań kompulsywnych jest chodzenie po stałej trasie. Pies może przez długi czas chodzić w kółko lub spacerować tam i z powrotem wzdłuż ogrodzenia. Jest to zachowanie typowe dla psów, które są zamknięte w małych pomieszczeniach, w ubogim środowisku np. w schroniskach. Możemy je zaobserwować również u innych zwierząt, które nie mogą realizować swoich naturalnych potrzeb np. w ogrodach zoologicznych.

Polowanie na cienie

Polując na cienie, pies prezentuje zachowania łowieckie w nieadekwatnej sytuacji. Problem nasila się zwykle, gdy światła i cienie się poruszają. Dlatego nie jest dobrym pomysłem prowokowanie tych zachowań, poruszając cieniami czy np. prowokując psa do pogoni za laserowym wskaźnikiem. Podczas polowania na cienie pies może być bardzo podekscytowany, może szczekać, merdać ogonem, ale wcale nie oznacza to, że jest zadowolony. Polowanie na cienie może być dla psa bardzo wyczerpujące.

Polowanie na niewidzialne muchy

Polowanie na niewidzialne muchy wygląda trochę tak, jakby pies próbował łapać prawdziwe muchy w powietrzu. Problem jednak w tym, że żadne muchy w okolicy nie latają. Takie zachowanie psa może świadczyć między innymi o poważnych zaburzeniach neurologicznych.

Fiksacja na różne przedmioty

Kolejnym problemem jest fiksacja na piłeczki, kamienie, patyki, zabawki i inne przedmioty. Gdy pies nie widzi świata poza danym przedmiotem, nie jest zainteresowany innymi psami, zapachami, eksploracją środowiska to powinno wzbudzić nasz niepokój. Pracowałam kiedyś z psem, który był tak zafiksowany na frisbee, że zapominał się załatwić na spacerze. Robił to dopiero po powrocie do domu, gdy frisbee trafiało do szafy i emocje trochę opadały. Więcej o fiksacji na piłeczki i inne przedmioty możecie przeczytać w moim wpisie „Nie rzucaj psu piłki.”

Nadmierne wylizywanie się

Innym zachowaniem kompulsywnym może być nadmierne wylizywanie się, czy wygryzanie. Psy potrafią kompulsywnie wylizywać sobie łapy, boki, pachwiny czy ogony. W jednym z wcześniejszych wpisów wspominałam o charakterystycznym zwłaszcza dla dobermanów ssaniu boku. Niektóre psy robią to tak intensywnie, że wbijają zęby we własne ciało, powodując głębokie rany. Zachowania kompulsywne mogą więc doprowadzić do samookaleczeń.

Ssanie miękkich rzeczy

Mamy też psy, które kompulsywnie ssą różne miękkie przedmioty takie jak kocyki, posłania czy zabawki. Wykonują przy tym ruchy pyszczkiem i językiem podobne do tych, jakie wykonują szczeniaki ssące mleko matki. Oprócz samego ssania pojawia się też czasem ugniatanie koca czy posłania przednimi łapami.

Pica

Pica, czyli zjadanie rzeczy niejadalnych takich jak na przykład kamienie, czy kapsle, również należy do zachowań kompulsywnych. Zachowania te nasilają się zwykle, gdy pies przeżywa jakiś stres i nie potrafi sobie z nim poradzić. Trzeba jednak pamiętać o tym, że zjadanie rzeczy niejadalnych może doprowadzić do poważnych chorób. A połykając ostre przedmioty, pies może zrobić sobie krzywdę.

Częste szczekanie lub wycie

To, że pies czasem poszczeka lub zawyje, jest zupełnie normalne. Natomiast jeśli to szczekanie, czy wycie, jest bardzo intensywne, długotrwałe i pojawia się bez wyraźnego powodu, może to budzić nasz niepokój.

Drapanie podłogi

Również drapanie podłogi może być zachowaniem kompulsywnym. Zwłaszcza jeśli pies nerwowo drepcze po mieszkaniu i co chwila bez wyraźnego powodu zaczyna drapać podłogę, jakby znajdował się pod nią jakiś cenny skarb.

Lista zachowań kompulsywnych u psów jest jeszcze dłuższa. Tutaj chciałam wam tylko omówić pokrótce te najczęstsze, żebyście wiedzieli, na co zwracać szczególną uwagę.

Przyczyny zachowań kompulsywnych

Przyczyn występowania zachowań kompulsywnych u psów może być wiele. Możemy je sobie podzielić na trzy grupy: przyczyny genetyczne, zdrowotne i behawioralne.

Jeżeli chodzi o przyczyny genetyczne, to wiemy, że niektóre rasy psów mają predyspozycje do prezentowania pewnych zachowań kompulsywnych. Nie oznacza to oczywiście, że każdy przedstawiciel danej rasy będzie miał problem z kompulsjami. Jednak decydując się na psa rasowego, warto poczytać sobie nieco więcej o danej rasie, żeby wiedzieć, na jakie zachowania warto zwracać szczególną uwagę. Jeżeli macie mieszańca, czy kundelka to również możecie się spotkać z zachowaniami kompulsywnymi. Zwłaszcza w przypadku psów schroniskowych, zdarzają się one niestety dość często.

Ponieważ brak równowagi pomiędzy neuroprzekaźnikami jest jednym z głównych powodów pojawienia się zachowań kompulsywnych, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na zdrowie naszego psa. Bardzo ważna jest tutaj zdrowa dieta, która dostarczy psu wszystkich niezbędnych substancji odżywczych. Dzięki temu organizm psa będzie mógł wytwarzać poszczególne neuroprzekaźniki w odpowiednich ilościach. Istotne jest też to, czy pies ma zdrowy przewód pokarmowy i czy prawidłowo wchłania substancje odżywcze z pożywienia.

Kolejną przyczyną pojawienia się zachowań kompulsywnych u psa mogą być choroby układu nerwowego. Iną przyczyną mogą być również dolegliwości powodujące swędzenie (pasożyty, alergie, grzybice, atopowe zapalenie skóry itp.), czy ból (urazy, stany zapalne, zwyrodnienia stawów itp.). Zachowania kompulsywne pojawiają się też czasem u psich seniorów.

Istotnymi czynnikami są tu również długotrwały stres, ale też nuda czy brak możliwości zaspokojenia swoich naturalnych potrzeb. Dlatego tak ważna jest odpowiednia ilość i jakość snu, prawidłowa dieta, zaspokojenie potrzeby ruchu, czy stymulacja umysłowa psa.

Co robić, gdy podejrzewamy zachowania kompulsywne u psa?

Jeżeli jakieś zachowania psa was niepokoją i podejrzewacie, że mogą to być zachowania kompulsywne, warto nagrać je sobie choćby na telefon. Następnie należy udać się do lekarza weterynarii i pokazać mu te nagrania. Pies nie zawsze będzie prezentował zachowania kompulsywne w gabinecie, a dobrze, żeby weterynarz je zobaczył i ocenił ich intensywność. Następnie należy dokładnie przebadać psa pod kątem wszystkich dolegliwości, które mogą powodować takie zachowania.

Warto też umówić się na konsultację z psim dietetykiem i dokładnie przeanalizować dietę psa. To, że producent jakiejś karmy rozpisuje się o jej zaletach, wcale nie znaczy, że będzie ona służyła waszemu psu. Również, jeśli układacie psu dietę samodzielnie, warto upewnić się, że jest ona prawidłowo zbilansowana.

Po wyeliminowaniu przyczyn związanych ze stanem zdrowia psa trzeba się zastanowić, czy wszystkie jego podstawowe potrzeby są zaspokojone. Czy pies ma odpowiednią ilość i jakość odpoczynku? Czy ma zapewnioną odpowiednią ilość ruchu oraz stymulacji umysłowych? Kolejnym krokiem powinna być konsultacja z behawiorystą, który na podstawie obszernego wywiadu i obserwacji psa zaproponuje plan indywidualnej terapii behawioralnej.